Toplumcu Düşünce Enstitüsü
Haftalık Değerlendirme Notu
Haftalık Değerlendirme Notu/ 011214 01 Aralık 2014
Hazırlayan: Mahir BÜYÜKYILMAZ
A) DÜNYA
A1) ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel istifa etti. ABD Başkanı Obama’nın ulusal güvenlik ve savunma politikaları ekibindeki tek Cumhuriyetçi isim olan 68 yaşındaki eski Nebraska senatörü Hagel, Şubat 2013’den beri Savunma Bakanlığı görevini yürütmekteydi. İstifa, Beyaz Saray ile karar verme mekanizmasının çarkları arasındaki çatlakları da gün yüzüne çıkarmış bulunuyor.
Hagel, Ekim sonunda Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice’a iki sayfalık bir eleştiri yazısı göndererek, Esad’a yönelik niyetine açıklık getirmemesi nedeniyle Yönetimin Suriye politikasının çökme tehlikesi bulunduğu uyarısında bulunmuş; Suriye konusunda Türkiye’nin konuyla ilgili resmi pozisyonuna paralel bir noktada olmak üzere, nihai hedefin Esad rejimi olmasını savunmuştu.
A2) Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi 12 ülkenin petrol bakanları, düşen petrol fiyatlarını görüşmek üzere Avusturya’nın başkenti Viyana’da bir araya geldiToplantıda petrol üretiminin mevcut düzeyinde devam etmesi kararı alındı. Buna göre günlük 30 milyon varil üretim yapan OPEC üyeleri, mevcut üretimlerine devam edecek.
OPEC’in petrol üretimini kısmama kararını almasının ardından Haziran ayında varil fiyatı 115 dolar düzeyinde olan Brent petrolün varil fiyatı 70 dolar seviyesinin de altına Eylül 2010’dan bu yana en düşük seviyesini gördü
A3) Çin ile Rusya, Pekin’de gerçekleştirilen hükümetler arası toplantıda askeri-teknik işbirliğini geliştirmek yönünde karar aldı.Toplantı sonrası yapılan açıklamada, Rusya ve Çin’in, savunma amaçlı silah ve askeri teçhizat ortak üretiminde ileri aşamalara geçeceği belirtildi. İki komşu ülkenin, bölgesel ve küresel barışı korumak için ortak çaba göstereceği açıklandı. Toplantıdan çıkan önemli diğer bir karar da iki ülkenin ortak askeri deniz tatbikatı yapacak olması oldu. Bu girişim Pasifik’te ABD Donanması’nın üstünlüğünü dengelemek adına atılmış bir ön adım olarak değerlendirilmektedir.
Toplantının ardından Çin, Rusya’dan gelişmiş hava savunma sistemi S-400 uçak savar füze bataryaları almak için görüşmelere başladığı açıklandı. Çin bu sonbaharda değeri 3 milyar dolar olan S-400 sisteminin en az altı ünitesinin teslimatı için Rosoboronexport şirketiyle anlaşma imzaladı. İki ülke arasında son dönemde özellikle altyapı, maden, enerji, askeriye alanlarında gerçekleşen yakınlaşma takip edilmesi gereken önemli bir jeopolitik gerçeklik yaratmış durumda bulunuyor. Asıl olarak ABD ve Trans-Atlantik ittifakına karşı gelişen bu ilişkinin ise orta ve uzun vadede sürdürülebilirliği ise kuşkuyla karşılanmaktadır. Bunun nedeni Rusya ile Çin’in hem bölgesel hem de küresel seviyede birbiriyle rakip durumda bulunan iki ülke olmasıdır.
A4) ABD’nin Missouri eyaletinin St. Louis kentinde 18 yaşındaki siyahi genç Michael Brown’ın öldürülmesiyle patlak veren toplumsal olaylar Brown’ı öldüren polis memuru Darren Wilson’ın yargılanmasına gerek olmadığına karar verilmesinin ardından büyüdü.2012’de Florida’da Trayvon Martin isimli siyahi genç vurularak öldürüldüğünde benzer protesto eylemleri ülke çapında yaşanmış fakat bu yüksek düzey ve yaygınlığa ulaşmamıştı.
Başkan Obama halka sükunet çağrısı yaparken Ferguson’daki durumun Amerika’nın önündeki zorlukların bir kanıtı olduğunu ifade etti. Başkan Obama, ırk ilişkilerindeki kötüleşmenin yalnızca Ferguson’la ilgili olmadığını, bunun ülkenin “maalesef“ yapısal bir sorunu olduğunu söyledi.
Bu söylemin Başkan düzeyinde, ülkedeki en üst düzey tek yetkili tarafından, bir itiraf gibi ifade edilmesi, bugün Amerikan Yönetiminin iç politika alanında içinde bulunduğu yönetim zaafiyeti ve önderlik yeterliliğindeki bir olumsuzluk olarak değerlendirilmektedir.
Uluslararası Af Örgütü, çıkan olaylarla ilgili polisin tutumunu eleştirerek, ABD’ye polis şiddetine son verin çağrısında bulundu. Örgüt, tarihinde ilk kez ABD’de yaşanan bir protestoyu yerinde incelemek üzere 13 kişilik gözlemci heyeti gönderdi.
Raporun Devamını okumak için lütfen PDF eklentisini tıklayın.